Uzależnienia - zakupoholizm

Zgodnie z harmonogramem realizowanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Miękini kampanii społecznej pod nazwą "Uzależnienia-pomoc" miesiąc lipiec poświęcony jest na dostarczenie Państwu informacji dotyczących zakupoholizmu, czyli uzależnienia od kupowania różnych rzeczy.

Nie ma jednej obowiązującej definicji zakupoholizmu. Można powiedzieć, że zakupoholizm (kupnoholizm, kompulsywne zakupy) to uzależnienie od dokonywania zakupów, przymus kupowania różnych przedmiotów/artykułów (często niepotrzebnych), niekontrolowane robienie zakupów wpływające niekorzystnie na funkcjonowanie człowieka. Kompulsywne zakupy, które są często reakcją na negatywne wydarzenia lub nieakceptowane stany emocjonalne, powodują spadek napięcia psychicznego oraz poprawę samopoczucia wkrótce po dokonaniu zakupu.

Zakupoholizm zaliczany jest do grupy zaburzeń kontroli nawyków oraz popędów. W innym ujęciu traktowany jest on za jedno z uzależnień behawioralnych (w grupie tej uzależnienie od zakupów znajduje się razem z m.in. uzależnieniem od telefonu komórkowego, uzależnieniem od Internetu czy uzależnieniem od uprawiania sportu).

W przypadku zakupoholizmu nie sposób jest jednoznacznie stwierdzić, co też doprowadziło do jego wystąpienia u danej osoby. Dominuje pogląd, że wpływ na rozwój uzależnienia od zakupów mają wspólnie działające czynniki natury biologicznej, społecznej oraz środowiskowej.

Do czynników, które sprzyjają uzależnieniu od dokonywania zakupów, należy zaliczyć m.in.: skłonność do innych uzależnień, tendencja do impulsywnych zachowań, uzależnienia w rodzinie, brak umiejętności radzenia sobie ze stresem czy negatywnymi emocjami i utrzymujący się dłużej obniżony nastrój. Stwierdzono, że kompulsywne zakupy są częściej spotykane u osób, których krewni pierwszego stopnia mieli podobny problem. Zakupoholizmowi sprzyja coraz większa dostępność dóbr konsumpcyjnych, a ich posiadanie staje się wyznacznikiem dobrobytu i pozycji społecznej. Kupowanie bywa też często wynikiem presji grupy odniesienia – zgodnie z zasadą, że grupa społeczna, do której chce się należeć, ma określone wymagania dotyczące np. ubrań czy kosmetyków konkretnej marki. Zdarza się też, że skłonność do nadmiernych zakupów wynika z wcześniejszego ubóstwa i obawy, że w przyszłości może im czegoś zabraknąć.

Do objawów zakupoholizmu można zaliczyć;

• ciągłe przebywanie w sklepach i galeriach handlowych (zdarzać się może, że pacjent będzie poświęcał na zakupy tyle czasu, że zwyczajnie nie będzie on w stanie właściwie wykonywać swoich obowiązków rodzinnych czy zawodowych);
• stałe planowanie coraz to kolejnych zakupów (myśli o nabywaniu rzeczy mogą przybierać formę obsesji);
• kupowanie rzeczy, które zasadniczo osobie uzależnionej od zakupów potrzebne absolutnie nie są (np. kilkunastu par takiego samego swetra);
• przeznaczenie wszystkich swoich środków właśnie na zakupy (nierzadka jest sytuacja, gdzie zakupoholik przestaje płacić rachunki czy rezygnuje ze swoich lubianych wcześniej zajęć, np. z kursu językowego czy podróży tylko po to, aby móc kupować kolejne rzeczy);
• traktowanie zakupów jako sposobu na poprawę złego nastroju;
• pojawianie się w trakcie kupowania doznań przypominających euforię, z kolei już po nabyciu tychże rzeczy występowanie poczucia zawstydzenia czy winy.

 

Można wyróżnić cztery fazy zakupoholizmu:

• przewidywania (myśli),
• przygotowania (kiedy, gdzie),
• zakupów (ekscytacja),
• wydatków (m.in. „wyrzuty sumienia”).

 

Do prawidłowego rozpoznania zakupoholizmu konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z osobą podejrzewaną o takie uzależnienie oraz, za zgodą tej osoby, z jej bliskimi. Osobami najbardziej kompetentnymi w stawianiu diagnozy są odpowiednio przeszkoleni certyfikowani specjaliści terapii lub psychoterapii uzależnień.

Przy podejrzeniu zakupoholizmu warto udać się przede wszystkim do psychiatry. Zdarza się bowiem, że uzależnienie od kupowania to tylko jeden z problemów pacjenta – z zakupoholizmem współwystępować mogą m.in. depresja, zaburzenia lękowe oraz zaburzenia odżywiania. W sytuacji, gdy u zakupoholika występuje któryś z wymienionych problemów, psychiatra jest w stanie go zdiagnozować i zaproponować odpowiednie leczenie. Podstawową formą leczenia jest psychoterapia, a najlepsze efekty zapewnia terapia poznawczo-behawioralna. Często konieczne jest skorzystanie z doradztwa finansowego i doradztwa w kwestii rozsądnego zarządzania pieniędzmi i/lub spłaty zadłużenia.

 

Przypominamy, że przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Miękini działa Gminny Punkt Konsultacyjny, w którym specjaliści udzielają bezpłatnych porad:

- terapeuta ds. uzależnień - każdy poniedziałek, w godz. 13:30 - 17:30;

- psycholog - we wtorki  w godz. 15:00- 19:00 oraz czwartki w godz. 16:30 - 19:00.

W celu umówienia wizyty u terapeuty ds. uzależnień bądź psychologa prosimy o wcześniejszy kontakt tel. 71/ 317 85 56

W Gminnym Punkcie Konsultacyjnym można uzyskać również nieodpłataną pomoc prawną:

we wtorki w godz. 8:00-12:00

w czwartki w godz. 13:00- 17:00

Przyjmowanie zgłoszeń na nieodpłatne porady prawne odbywa się wyłącznie telefonicznie - tel. 71/ 396 89 53.